27 Ekim 2015 Salı

KİME DİYEM?

KİME DİYEM? SİYE DİYEM. GİDİSEN Mİ ?

Urfa, ilginç bir şehir. İlginçliği, tarihiyle veya insanlarıyla sınırlı ve yüzeysel değil.

Urfa, kelimeleriyle de, sözlü kültürü ve bu kültürü oluşturan kelimeleri, birçok dilden alarak, hayata kattığı kelimeleriyle de zengindir.

İstanbul Türkçesiyle "Sen" dersin ama ben sana "siye" derim.

Sen "siye" diye belki argo sanırsın ama, biye sorsan, ben sana "bana sorsan" demek istediğimi de söyleyebilirim.

Ha "siye" söylemişim ha sen "biye" söylemişsin. 
"Gelisen mi?" diye sorsam, "Geliyor musun?" diye sorduğumu anlamıyor musun, sanki?

Urfalı ol veya olma, Urfanın dünyadan farkı yok ama farklı olan zenginliği, kendine özgülüğü var.

Her gelen halktan bir şeyler almış Urfa. Halkların zenginliği, kültürel zenginliği oluşturmuş.

"Gidah" desem, gidelim dersin..

Ane, desem.. Sen de "Anne" dersin..

Ha sen burada "baba" demişsin ha ben sana "babo" demişim. Ne fark eder? Urfa'ya gelirsen, çok şey fark eder. Urfada, şive candır. Urfada yerel ağız, zenginliktir, aşinalıktır, bilmektir, emin olmaktır, tanış olmaktır, kendinden olmak, kendinden saymaktır.

Hala da deriz ama, "Bibi" demek de var haznemizde.Teyze demek yerine, dilimiz güzelliğe kaymış "dayze" deyivermişiz bir vakit sonra..

Kocasına "Herif" diyorsa kadınlarımız, Azerbaycan'da kadına "avrat" dedikleri gibi, bizde de çok vakit "avrat" demiş kocalar, karılarına. Oysa bunda ne bir argoluk kasdı var ne de başka bir art niyet. Biz bize, içtenlikle, böyle seslenmişiz tarihler boyunca..

Karadeniz'de "Ula" diyorlar mesela. Kars'ta, Ardahan'da, Erzurum'da "Ola" diyen de var. Bizim Urfa'da ise "Lo" dedin mi, herkese açı kbir seslenmedir.  Biz bize benziyoruz işte. Doğulu batılı, kuzeyli veya güneyli fark etmiyor..

Sen bana şaka yapsan ben de sana "henek yapma lo" desem, anlamazsın büyük ihtimalle. Al sana şaka. Al sana, bizdeki şakanın karşılığı olan henek.

Şiahhış olmak, ağbati başiya demek.. Kürtçenin, yerelde değişmiş, aşınmış ifadeleridir aslında. Ser baş demek, baş - baş demek. Başiya, senin başın demek. Al sana "ağbati - ak olsun, manasında "başın ak olsun demek..

Daha bunun sebzeleri var, farklı farklı söylenen, kızgınlıkları var, sevinçleri var. Urfa demek, lügata bir başka bakmak demek..

Arabı da, Kürtleri de, Türkleri de, Afganisi, Acemi, Çeçenleri de, Urfa'da bir başkadır..

Hem, hepimiz birbirimize benzeriz, hem de her birimiz, kendimize benzeriz.

Urfa, aslında en çok da, kendine benzer.

Şanlıurfamızdan sevgilerle


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder